Een Amsterdams stratenregister dat collecties verbindt

Op Adamlink.nl vind je sinds kort een stratenregister met 6000+ bestaande en verdwenen Amsterdamse straten. Dat register maken we vooral om Amsterdamse collecties te verbinden en beter te ontsluiten.

Het Stadsarchief, het Amsterdam Museum, het IISG, de OBA – er zijn tientallen instellingen die foto’s, schilderijen of boeken van of over Amsterdamse straten in huis hebben. Met een beetje geluk hebben ze zo’n straatnaam dan als trefwoord opgenomen. Maar daarmee zijn we er niet. Het spellen van straatnamen blijkt lastiger dan je zou vermoeden – vraag maar eens twee mensen onafhankelijk van elkaar Sint Antoniesbreestraat op te schrijven.

Daarom is het handiger een eenduidige identifier te gebruiken. De BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen) heeft goede id’s (tegenwoordig ook als URI leverbaar), maar kent geen naamvarianten of verdwenen straten. We hebben de BAG id’s bij bestaande straten opgenomen, nemen ook de verdwenen straten op en geven daarnaast nog wat extra informatie.

Welke data vind je in het register?

• Elke straat heeft een eigen Adamlink identifier, en waar mogelijk ook een BAG id en een Wikidata id. De koppeling met Wikidata maakt het mogelijk vragen te stellen als ‘welke straten zijn vernoemd naar vrouwen?‘.
• Geometrieën, meest lijngeometrieën uit het Nationaal Wegenbestand, bij verdwenen straten vaak zelf ingetekend. Er kunnen meerdere geometrieën – met periode van geldigheid – bij een straat gegeven worden, bijvoorbeeld wanneer een straat is verlegd, verlengd of verkort – zoals de Jodenbreestraat.
• Naamvarianten, zo weten we niet alleen dat de Albert Luthulistraat voor 1987 de Louis Bothastraat heette, maar hebben we daar ook zo’n twintig schrijfwijzes van.
• Periode van bestaan, bij vanaf eind 19e eeuw aangelegde straten hebben we raadsbesluiten waarin de naam vastgelegd werd als begindataum genomen.
• Relaties tussen straten, zo zijn de Oude Teertuinen absorbedBy de Prins Hendrikkade, is de Marnixstraat originatedFrom de Schans en is de Bloemenmarkt partOf Het Singel.
• Links naar de Wikipediapagina over de betreffende straat.

Al die data stelt erfgoedinstellingen, maar ook ‘de gewone Nederlander’ in staat eigen data te standaardiseren naar BAG, Wikidata of Adamlink URIs. Al die naamvarianten helpen daar natuurlijk bij. Dankzij de geometrieën wordt het geografisch weergeven van bijvoorbeeld collectiedata een stuk eenvoudiger.

Netwerk Oorlogsbronnen heeft afgelopen jaar de administratie van Kamp Vught met hulp van een enthousiaste crowd ingevoerd, en de adressen van de Amsterdamse slachtoffers (L.Bothastr, St. Anth.Breestr) konden met hulp van de Adamlink data snel op een kaart weergegeven worden.

Hoe kom je bij de data?

Het register is natuurlijk handmatig te doorzoeken en alfabetisch door te bladeren, maar de data kan ook, in verschillende formaten, opgehaald worden:

• Op https://adamlink.nl/data zijn dumps van alle straten te downloaden als csv, geojson en turtle.
• Je vindt daar ook een API die je kunt gebruiken om eigen data te standaardiseren.
• Afzonderlijke straten kunnen ook als turtle, json, rdfxml of geojson opgehaald worden.
• Op de AdamNet sparql endpoint kun je natuurlijk ook straten opvragen, en daarbij specifieke vragen stellen.

Is ’t al af?

Wat betreft identificatie hebben we de meeste straten er nu goed in zitten, maar een hoop, vooral verdwenen straten missen nog geometrie en periodisering. We blijven hier aan werken. Ook willen we nog meer historische naamvarianten toevoegen.

We zijn benieuwd naar gebruikerservaringen, horen graag vragen of suggesties en zijn altijd op zoek naar bruikbare data en hulp – laat het ons weten!